Audyt energetyczny budynku pod kątem uzyskania dofinansowania

Planujesz kompleksową termomodernizację swojego domu lub mieszkania w bliższej, lub dalszej przyszłości? To świetna inwestycja. Z tej okazji mamy dla Ciebie radę: rozważ wykonanie audytu energetycznego! Pomoże Ci to nie tylko zidentyfikować, jakie działania podjąć, aby zmniejszyć zużycie energii — pozwoli też na uzyskanie ewentualnego dofinansowania od państwa.

W tym artykule wyjaśniamy:

1. Czym jest audyt energetyczny,
2. Jak dokładnie przebiega,
3. Jak wpływa na kwestię dofinansowania.

Czym jest audyt energetyczny budynku?

Audyt energetyczny budynku to szczegółowa analiza parametrów technicznych, mająca na celu określenie poziomu zużycia energii i wskazanie możliwych sposobów na zmniejszenie zużycia. Obejmuje cały budynek, jego instalacje i źródła ciepła, a także ocenia stan izolacji termicznej przegród budowlanych. Oprócz tego audyt jest niezbędny w przypadku ubiegania się o dofinansowanie na realizację działań z zakresu efektywności energetycznej.

Na czym polega i jakie elementy zawiera?

Istotną częścią audytu energetycznego jest szczegółowa analiza posiadanej dokumentacji (o tym, jakie dokumenty są niezbędne do przeprowadzenia audytu energetycznego, piszemy poniżej). Drugą częścią jest inspekcja samego budynku, a w szczególności jego instalacji, źródeł ciepła, wentylacji, przegród budowlanych oraz punktów newralgicznych, w których zachodzi ryzyko strat energii, takich jak okna i drzwi.

W ramach audytu energetycznego przeprowadzany jest także wywiad z właścicielem oraz użytkownikami budynku, pozwalający określić ich nawyki związane z użytkowaniem energii i poszczególnych instalacji.

Oprócz badań poszczególnych parametrów, takich jak:

• Temperatura i wilgotność w poszczególnych pomieszczeniach
• Przepływ powietrza
• Zużycie energii przez poszczególne urządzenia i instalacje
• Stan izolacji termicznej przegród budowlanych
• Wpływ warunków zewnętrznych na zużycie energii,

Kluczowym elementem każdego audytu energetycznego jest dokument podsumowujący audyt, zawierający wnioski i rekomendacje, a także obliczenie potencjalnych kosztów wykonania kompleksowej termomodernizacji budynku oraz szacunek wykonalności całej inwestycji. Szczegóły dokumentu podsumowującego audyt energetyczny opisujemy w dalszej części tekstu.

Dlaczego warto wykonać audyt energetyczny?

Przede wszystkim – ponieważ szczegółowa analiza parametrów technicznych budynku pozwala uzyskać ogrom informacji. Warto być świadomym tego, ile dokładnie energii wykorzystujemy i co na to wpływa. Właściciel budynku może dzięki temu podjąć konkretne działania, które przyniosą pewną zmianę i pozwolą zmniejszyć zużycie.

Ponadto jest niezbędny do ubiegania się o dofinansowanie na realizację działań z zakresu efektywności energetycznej. W ramach programu Czyste Powietrze przeprowadzenie audytu energetycznego jest jednym z warunków, który musi być spełniony, aby ubiegać się o dotację lub kredyt bankowy. Koszt audytu wynosi zazwyczaj od 1000 do 3000 zł, a jego realizację może przeprowadzić audytor energetyczny, inżynier budownictwa lub instalator.

Jak przygotować się do audytu energetycznego budynku?

Przede wszystkim, należy zebrać wszelką dokumentację dotyczącą budynku. W tym między innymi:

• projekt budowlany,
• świadectwa charakterystyki energetycznej,
• faktury za media,
• umowy z dostawcami energii.

Należy również dokładnie opisać cele ogrzewania budynku. Warto też przemyśleć swoje oczekiwania wobec audytu.

Jak przebiega audyt energetyczny?

Audyt energetyczny składa się z kilku etapów, które obejmują:

• analizę dokumentacji technicznej budynku – aby poznać specyfikę budynku i przygotować się do kolejnych etapów audytu energetycznego, najpierw należy przeczytać dokumenty opisane w akapicie powyżej.
• wywiad z właścicielem i/lub użytkownikami – rozmowa przeprowadzana jest po to, aby poznać potrzeby i oczekiwania, jakie mają od audytu zamawiający go. Omawiane są historia budynku, jego aktualne zużycie energii oraz to, jakie korzyści mogą zostać uzyskane po wykonaniu audytu.
• pomiar temperatury i wilgotności w poszczególnych pomieszczeniach – aby określić, jakie jest zużycie energii w poszczególnych strefach i czy występują w nich straty ciepła.
• badanie przepływu powietrza w budynku – jest wymagane, aby określić, czy w budynku występują nieszczelności, przez które ucieka ciepło.
• pomiar zużycia energii przez poszczególne urządzenia i instalacje – w tym etapie przeprowadza się pomiary zużycia energii przez poszczególne urządzenia i instalacje, aby określić, które urządzenia zużywają najwięcej energii i jakie zmiany można wprowadzić, aby zmniejszyć ich zużycie.
• badanie stanu izolacji termicznej przegród budowlanych – w tym etapie przeprowadza się badanie stanu izolacji termicznej przegród budowlanych, aby określić, jakie są straty ciepła i w jakim stopniu izolacja jest skuteczna.
• analizę wpływu warunków zewnętrznych na zużycie energii – w tym etapie przeprowadza się analizę wpływu warunków zewnętrznych na zużycie energii, aby określić, jakie czynniki wpływają na zużycie energii i jakie zmiany można wprowadzić, aby zminimalizować ich wpływ.
• wskazanie rozwiązań, które pozwolą na zmniejszenie zużycia energii – na koniec audytu przedstawia się wskazania dotyczące konkretnych działań, które można podjąć, aby zmniejszyć zużycie energii w budynku. Wskazania te dotyczą in. wymiany źródła ciepła, poprawy izolacji termicznej przegród budowlanych, modernizacji instalacji grzewczych i wentylacyjnych oraz zmiany nawyków użytkowników.

Kto może przeprowadzić audyt?

Osoby posiadające uprawnienia energetyczne, takie jak audytorzy energetyczni, inżynierowie budownictwa lub instalatorzy, muszą przejść odpowiednie szkolenia i zdobyć certyfikaty, aby móc przeprowadzać audyt energetyczny:

• Audytor energetyczny – przeprowadza większość całego procesu. Aby móc wykonywać ten zawód, specjalista musi posiadać co najmniej wykształcenie wyższe techniczne oraz ukończyć specjalne szkolenia z zakresu energetyki. Po ukończeniu szkolenia i zdaniu egzaminu audytor uzyskuje certyfikat uprawniający go do wykonywania pracy.
• Inżynier budownictwa – specjalista zajmujący się projektowaniem i nadzorowaniem prac budowlanych. Odpowiada za analizę dokumentacji technicznej budynku oraz za badanie stanu izolacji termicznej przegród budowlanych. Aby móc zostać inżynierem budownictwa, kandydat musi mieć wykształcenie wyższe techniczne oraz ukończyć studia na kierunku budownictwo.
• Instalator – specjalista wykonujący różnego rodzaju montaże i naprawy instalacji w budynkach. Jego odpowiedzialnością są pomiary zużycia energii przez poszczególne urządzenia i instalacje, oraz badania przepływu powietrza w budynku. Jeśli ktoś chciałby pracować jako instalator, taka osoba również musi posiadać wykształcenie wyższe techniczne oraz ukończyć specjalne szkolenia z zakresu montażu i naprawy instalacji.

Wszyscy specjaliści posiadający uprawnienia energetyczne muszą regularnie aktualizować swoją wiedzę, aby móc wykonywać swoją pracę na najwyższym poziomie.

Jak opisuje się wyniki audytu energetycznego?

Po przeprowadzeniu audytu energetycznego otrzymuje się szczegółowy raport, który zawiera:

• Informacje o zużyciu energii przez budynek – szczegółowe dane o ilości energii, która jest zużywana w budynku, w tym informacje o źródłach ciepła i zużyciu energii elektrycznej.
• Analizę izolacji termicznej przegród budowlanych – dokładną analizę ścian, dachu, okien i drzwi w celu określenia, gdzie występują straty ciepła i jakie działania można podjąć, aby je zminimalizować.
• Wskazówki, jakie działania podjąć – Konkretne porady dotyczące działań, które można podjąć, aby termomodernizacja przebiegła pomyślnie, w tym wymiana źródła ciepła, poprawa izolacji termicznej i zmiana nawyków użytkowników.
• Szacunkowe koszty – przybliżone koszty działań, które można podjąć, aby poprawić efektywność energetyczną budynku, w tym koszty termomodernizacji, wymiany źródła ciepła i instalacji kolektorów słonecznych.
• Informacje o możliwościach uzyskania dofinansowania – informacje na temat dostępnych programów dofinansowania, w tym możliwości uzyskania dotacji, kredytów i innych form wsparcia finansowego.
• Inne istotne informacje – dodatkowe informacje na temat zużycia energii w budynku, w tym informacje o zużyciu energii przez poszczególne urządzenia i instalacje oraz wpływie warunków zewnętrznych na zużycie energii.

Dokument potwierdzający audyt w programie Czyste Powietrze

Dokument potwierdzający przeprowadzenie audytu energetycznego ma szczególne znaczenie, jeśli ubiegamy się o dotację w programie Czyste Powietrze, w którym audyt jest niezbędny do uzyskania dofinansowania. Taki dokument składany jest jako załącznik wraz z wnioskiem o uzyskanie dofinansowania w programie Czyste Powietrze.

W przypadku programu Czyste Powietrze, dokument podsumowujący audyt stanowi potwierdzenie osiągnięcie co najmniej jednego ze wskaźników kompleksowej termomodernizacji (czyli spełnienie warunków niezbędnych do zakwalifikowania się do ubiegania się o dofinansowanie):

1. zmniejszenie zapotrzebowania na energię użytkową do 80 kWh/ m² w skali roku lub
2. zmniejszenie zapotrzebowania na energię użytkową o minimum 40% w skali roku.

Dokument podsumowujący audyt energetyczny obejmuje sześć sekcji:

1. Dane o budynku lub lokalu mieszkalnym, w której znajdują się podstawowe dane audytowanej nieruchomości (adres oraz powierzchnia)
2. Zakres rzeczowy wchodzący w skład wariantu optymalnego audytu energetycznego (wariantu wybranego do realizacji przez audytora), obejmujący te przedsięwzięcia / usprawnienia / ulepszenia, których realizacja pozwoli na osiągnięcie optymalnych wyników. W sekcji tej wyróżnione zostają działania, takie jak: modernizacja systemu grzewczego i systemu przygotowania ciepłej wody użytkowej, wymiana okien czy modernizacja przegrody. W przypadku niektórych działań w ramach tej sekcji uwzględnia się także współczynnik przenikania ciepła przez modernizowane elementy przed i po ich ulepszeniu.

Co więcej, w sekcji 2 wymienia się także planowane do wdrożenia w danym budynku / lokalu rozwiązania z zakresu OZE (np. kolektory słoneczne, instalacje fotowoltaiczne), wraz z ich planowaną powierzchnią i mocą oraz z uwzględnieniem współczynnika przenikania ciepła przed i po ich instalacji.

3. Wskaźniki rocznego zapotrzebowania na ciepło do ogrzewania budynku – w punkcie numer trzy opisane zostaje główne źródło ciepła w audytowanym lokalu lub budynku (obecne lub planowane po termomodernizacji, jeśli audytor zaleci wymianę).

Ta sekcja obejmuje również precyzyjnie wyliczone wskaźniki rocznego zapotrzebowania na ciepło do ogrzewania audytowanej nieruchomości, przed i po modernizacji, wraz z procentowym poziomem redukcji, w dwóch wariantach: obecnym oraz obliczonym w audycie energetycznym.

Sekcja 3 zawiera również wskazanie rocznego zapotrzebowania na pierwotną energię nieodnawialną do ogrzewania budynku oraz roczne wartości emisji substancji, takich jak: pył PM10, benzopiren oraz dwutlenek węgla, przed termomodernizacją i po niej.

Dane te są niezbędne do określenia, czy planowane prace pozwolą na osiągnięcie wymaganych poziomów redukcji zużycia ciepła (minimum 40% lub 80 kw/h rocznie).

4. Wyliczenie efektów energetycznych i ekologicznych – podsumowanie pozytywnych efektów dokonanych modernizacji, m.in: zmniejszenia emisji CO₂, benzopirenu, pyłu PM10 oraz ograniczenie zużycia energii pierwotnej, końcowej i użytkowej w skali roku. Jeśli planowane prace obejmują stworzenie instalacji fotowoltaicznej, wpisana zostaje także szacowana ilość energii, którą w ciągu roku wytworzy dana instalacja.
5. Oświadczenie audytora potwierdzające wykonanie audytu energetycznego, wraz jego wszystkimi niezbędnymi elementami, oraz prawdziwość danych wpisanych w dokumencie podsumowującym audyt.
6. Uwagi, komentarze, podpis audytora

Dokument potwierdzający audyt składamy wraz z wnioskiem o dofinansowanie w wersji edytowalnej oraz nieedytowalnej (podpisanej przez audytora).

Czym różni się audyt energetyczny od świadectwa energetycznego?

Audyt energetyczny to szczegółowa analiza parametrów technicznych budynku, która ma na celu określenie poziomu zużycia energii i wskazanie możliwych sposobów na jego zmniejszenie. Świadectwo energetyczne to natomiast dokument, który informuje o efektywności energetycznej budynku. Świadectwo jest wymagane przy sprzedaży lub wynajmie nieruchomości, natomiast audyt energetyczny jest dobrowolny.

Ile kosztuje audyt energetyczny?

Koszt audytu energetycznego zależy od wielu czynników, takich jak m.in. wielkość budynku, jego lokalizacja, stopień skomplikowania instalacji itp. Koszt audytu wynosi zazwyczaj od 1000 do 3000 zł.

W których programach audyt jest wymagany, by otrzymać dofinansowanie?

Audyt energetyczny jest wymagany w wielu programach dofinansowania, m.in.:

• Program Czyste Powietrze: dotacje na termomodernizację budynków, wymiana źródeł ciepła, instalacja kolektorów słonecznych i pomp ciepła.
• Program Mój Prąd: dofinansowanie instalacji paneli fotowoltaicznych dla osób fizycznych i przedsiębiorców.
• Program Mój Prąd dla gospodarstw jednoosobowych: dofinansowanie instalacji paneli fotowoltaicznych dla właścicieli nieruchomości jednorodzinnych.
• Program Prosument: dofinansowanie instalacji źródeł energii odnawialnej oraz mierników dwukierunkowych.
• Program Czysta Woda: dotacje na modernizację i budowę systemów wodociągowych i kanalizacyjnych.
• Program EkoWioska: dofinansowanie inwestycji w gminach związanych z ochroną środowiska.

Od jego wyników zależy zarówno to, czy wsparcie zostanie w ogóle udzielone, jak i jego wysokość. Omówmy to na przykładzie Czystego Powietrza.

Audyt energetyczny w programie Czyste Powietrze – czy jest niezbędny?

Najnowsza edycja programu Czyste Powietrze ruszyła w styczniu 2023 i ma potrwać aż do roku 2029 lub do wyczerpania budżetu, który wynosi 103 miliardy złotych. Obecnie program Czyste Powietrze obejmuje trzy progi dofinansowania:

• Podstawowy z dotacją do 66 tys. złotych (dla osób fizycznych, będących właścicielami lub współwłaścicielami budynków jednorodzinnych, lub wydzielonych w budynkach jednorodzinnych lokali mieszkalnych z wyodrębnioną księgą wieczystą, o dochodzie rocznym nieprzekraczającym kwoty 135 tys. złotych).
• Podwyższony z dotacją do 99 tys. złotych (dla beneficjentów o dochodach nieprzekraczających 1894 zł w gospodarstwie wieloosobowym lub 2651 zł w gospodarstwie jednoosobowym)
• Najwyższy z dotacją do 135 tys. złotych (dla beneficjentów o dochodach nieprzekraczających 1090 zł w gospodarstwie wieloosobowym lub 1526 zł w gospodarstwie jednoosobowym).

Beneficjenci najnowszej edycji programu Czyste Powietrze mogą uzyskać dofinansowanie w formie dotacji oraz dotacji na częściową spłatę kapitału kredytu bankowego, czyli tzw. Kredyt Czyste Powietrze (na poziomie podstawowym i podwyższonym). Dodatkowo beneficjenci korzystający z podwyższonego i najwyższego progu dofinansowania, mogą uzyskać do 50% dofinansowania w ramach inwestycji prefinansowanej, tj. jeszcze przed rozpoczęciem prac termomodernizacyjnych.

W porównaniu do poprzednich edycji programu Czyste Powietrze, edycja rozpoczęta w 2023 roku wnosi istotne zmiany w warunkach ubiegania się o dofinansowanie. Do najważniejszych należą nowe progi finansowe oraz wyższe kwoty dofinansowania opisane powyżej, wprowadzenie możliwości rozszerzenia wniosku o termomodernizację domu, jeśli wcześniej złożyliśmy wniosek jedynie na wymianę pieca, a także konieczność przedstawienia dokumentu potwierdzającego przeprowadzenie audytu energetycznego.

Ponieważ audyt energetyczny wiąże się z dodatkowymi kosztami ponoszonymi przez beneficjenta, w programie Czyste Powietrze przewidziano możliwość pokrycia jego kosztów z dofinansowania (jako kosztów kwalifikowanych) w kwocie do 1200 złotych.

Więcej informacji o programie Czyste Powietrze można znaleźć na stronie czystepowietrze.gov.pl

Podsumowanie

Audyt energetyczny to szczegółowa analiza parametrów technicznych budynku, która ma na celu określenie poziomu zużycia energii i wskazanie możliwych sposobów na jego zmniejszenie. Audyt jest niezbędny w przypadku ubiegania się o dofinansowanie na realizację działań z zakresu efektywności energetycznej. W ramach programów, takich jak Czyste Powietrze, przeprowadzenie audytu energetycznego jest jednym z warunków, który musi być spełniony, aby ubiegać się o dotację lub kredyt bankowy.